Nowe przepisy dotyczące badań trzeźwości pracowników. Co w sytuacji, gdy pracownik przyjdzie do pracy pod wpływem środków odurzających? Czy pracodawcy mogą samodzielnie wykonywać testy na alkohol bądź narkotyki? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Kodeks pracy wdrożył przepisy dotyczące badania trzeźwości od 21 lutego 2023 r. Wcześniej nie istniało żadne prawo pracy regulujące kwestię badania trzeźwości przeprowadzanego przez pracodawcę. Pomimo tego, że spółki wprowadziły odpowiednie zapisy do regulaminów swoich spółek, nie było uzasadnienia prawnego dla takich działań. Sytuacja ta uległa jednak zmianie od 21 lutego 2023 r,. kiedy do Kodeksu pracy wprowadzono odpowiednie zapisy. Wdrożenie narzuconych przez firmę zasad badania trzeźwości pracowników, które obejmują również badanie na obecność substancji działających podobnie do alkoholu, jest zadaniem wymagającym.
Samodzielne przeprowadzenie badania trzeźwości pracownika za pomocą alkomatu/testu na obecność alkoholu/narkotyków wiąże się z koniecznością dopełnienia kilku formalności, takich jak dodanie zapisów o kontroli w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy, jeśli pracodawca nie posiada zakładowego regulaminu bądź wydanie obwieszczenia.
W przypadku stosowania badania trzeźwości w ramach nowych przepisów kodeksowych należy zauważyć, że pracodawca nie ma obowiązku ich wdrożenia w wyznaczonym zakładzie. Język ustawowy art. 221 § 1 Kodeksu pracy wskazuje, że pracodawcy mogą przeprowadzać kontrolę trzeźwości swoich pracowników, gdy jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo pracowników lub mienia, bez konieczności noty redakcyjnej. Podobną deklarację ustawodawca umieścił w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy o zmianie Kodeksu pracy, który wprowadził szereg regulacji związanych z kontrolą trzeźwości. Jakie środki prawne przysługują pracodawcy, który nie wdrożył ogólnofirmowych wytycznych dotyczących przeprowadzania oceny trzeźwości w przypadku nadużywania alkoholu lub narkotyków przez pracownika?.
Pracodawca, który nie posiada w swoim zakładowym regulaminie lub ogłoszeniach zapisów dotyczących badań trzeźwości, nie jest uprawniony do przeprowadzania tych badań. Pracodawcy mogą spotkać się z przypadkami spożywania przez pracowników alkoholu lub podobnych substancji w miejscu pracy. Pracodawca ma obowiązek odsunąć pracownika od pracy, a jeśli chce, aby został przebadany na obecność alkoholu lub narkotyków, musi skontaktować się w tym celu z uprawnionym organem (Policją). Musi poinformować pracownika o przyczynie odsunięcia od pracy. Wynika to z: art. 221d § 1-3 K.p. oraz art. 221f § 1 i § 2 K.p.
Należy zauważyć, że jeśli badanie trzeźwości przeprowadzane jest przez upoważniony organ, pracodawca nie przestrzega żadnej procedury. Po badaniu uprawniony organ ma obowiązek doręczyć pracodawcy i osobie badanej pisemną informację zawierającą:
• imię i nazwisko osoby badanej oraz jej numer PESEL, a w przypadku jego braku serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• datę, godzinę oraz minutę przeprowadzonego badania,
• wynik badania.
W sytuacji, gdy informacje zawarte w badaniu stanowią bądź mogą stanowić dowód w sprawie pracodawca zmuszony jest przechowywać takie dokumenty do końca rozwiązania sprawy w aktach osobowych pracownika. W innym przypadku dokumenty przechowywane muszą być nie dłużej niż rok.
Informacje o przeprowadzonym badaniu przechowuje się w części F akt osobowych. Szczegółowe zasady badania trzeźwości zawarte są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub innych środków odurzających.
