Obowiązkiem pracownika jest wykonywanie poleceń powierzonych przez pracodawcę. Są jednak sytuacje, w których pracownik ma pełne prawo do odmowy podjęcia się pewnych prac. W poniższym artykule podajemy wykaz sytuacji, w których jako pracownik możesz odmówić wykonywania poleceń pracodawcy.
Polecenie niezwiązane z pracą
Pracownik ma całkowite prawo do odmowy wykonania polecenia służbowego, które nie jest w żadnym wypadku związane z pracą. Według Kodeksu Prawnego pracownik musi stosować się do poleceń pracodawcy, które odpowiadają poleceniom służbowym. Pracownik może, a nawet musi odmówić podjęcia wykonywania zlecenia niezgodnego z prawem w innym przypadku zostać może pociągnięty do odpowiedzialności z tego tytułu.
Polecenie niezgodne z umową
W sytuacji, gdy polecenie służbowe okazuje się być niezgodne z umową, czyli rodzajem umowy o pracę i zajmowanym przez pracownika stanowiskiem, pracownik może odmówić wykonania takiego polecenia. Należy jedna pamiętać, że pracodawca ma prawo oddelegować pracownika na trzymiesięczny okres pracy na innym stanowisku, jednakże taka zmiana nie może trwać dłużej niż trzy miesiące w roku kalendarzowym, musi zostać uzasadniona potrzebami pracodawcy oraz nie może wpływać na obniżenie wynagrodzenia pracownika. W takiej sytuacji pracownik musi wykonać polecenie czasowego wykonywania innego rodzaju pracy niż dotychczasowa.
Odmowa pracy zagrażającej życiu
Pracownik nie musi podejmować pracy, która stwarza zagrożenie dla zdrowia bądź życia jego lub innych osób. Jeżeli warunki bhp nie odpowiadają bezpieczeństwu, stwarzają bezpośrednie zagrożenie, a powstrzymanie się od pracy nie usuwa zagrożeń, pracownik ma prawo usunąć się w takim przypadku z miejsca zagrożenia. W takiej sytuacji obowiązkiem pracownika jest bezzwłoczne poinformowanie bezpośredniego przełożonego o poczynionych krokach. Takie sytuacje odmowy przystąpienia do pracy w sytuacjach niebezpiecznych nie obowiązują pracowników ratującym życie ludzkie bądź mienie.
Pracownik po uprzednim poinformowaniu przełożonego ma prawo do powstrzymania się od wykonywania prac psychofizycznych, w sytuacji, gdy jego stan nie zapewnia bezpiecznego wykonywania tych prac, bez stwarzania zagrożenia dla niego samego lub innych pracowników.
Do takich prac należą:
prace przy obsłudze samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych czy
prace kierowców: autobusów, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne oraz pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton i długości powyżej 12 m.
Gdy stan psychofizyczny pracownika nie zezwala mu na bezpieczne wykonywanie pracy może on odmówić jej wykonywania. Co więcej taki stan nie musi być potwierdzony przez lekarza, wystarczy oświadczenie pracownika o niemożliwości wykonania danej pracy ze względu na zły stan psychofizyczny.
